ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਖ਼ਤਰਾ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਓ ਇਹ 7 ਚੰਗੀਆਂ ਆਦਤਾਂ

ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੌਤਾਂ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤਾਂ ਦੇ 10 ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ 4 ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਲਈ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੋਟਾਪਾ, ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ।

ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਕਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ (ਏਮਜ਼) ਅਨੁਸਾਰ, ਜੋ ਬੱਚੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਤੱਕ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ 2 ਤੋਂ 3 ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਕਿ ਮੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਅਤੇ ਅੰਗ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਬਚਪਨ ਦੇ ਮੋਟਾਪੇ ਨਾਲ ਜਵਾਨੀ ’ਚ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ:-

ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ, ਮੋਟਾਪਾ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਮ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਲਗਭਗ 37 ਮਿਲੀਅਨ ਬੱਚੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ 5 ਤੋਂ 19 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲਗਭਗ 39 ਕਰੋੜ ਬੱਚੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਵਾਲੇ ਸਨ।

ਡਬਲਿਊ.ਐਚ.ਓ. ਮੋਟਾਪੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। 1990 ਅਤੇ 2022 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪੇ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਮਾਮਲੇ ਦੁੱਗਣੇ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਮੋਟਾਪਾ ਕਈ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੋਟਾਪਾ ਇੱਕ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਕਈ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਗ੍ਰਾਫਿਕ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀਏ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਹੋਰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪੇ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ?

ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਜੋ ਵੀ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਨਹੀਂ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਕਿ ਉਹ ਜੋ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਵੀ ਖਾ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਪੀ ਰਹੇ ਹਨ ਜਾਂ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਹ ਜੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹ ਮੋਟਾਪੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਬੇਬੀ ਫੂਡ ਕਾਰਨ ਮੋਟਾਪਾ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬੇਬੀ ਫੂਡ ਵੇਚੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਪੈਕ ਕੀਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਮਾਪੇ ਇਸ ਨੂੰ ਟੀਵੀ 'ਤੇ ਦੇਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬੇਬੀ ਫੂਡ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭੋਜਨਾਂ ਦਾ ਪੋਸ਼ਣ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਖਾਦਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀਜ਼ਰਵੇਟਿਵਜ਼ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਰਹੇ ਹਨ।

ਸਪਲੀਮੈਂਟਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਭਾਰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। ਹੁਣ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਪਲੀਮੈਂਟ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਭਾਰ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਮੈਟਾਬੋਲਿਕ ਸਿਸਟਮ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ।

ਜੰਕ ਫੂਡ ਅਤੇ ਫਾਸਟ ਫੂਡ ਉਹ ਭੋਜਨ ਹਨ ਜੋ ਮਾਪੇ ਜਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਘਰ ਵਿੱਚ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਬੱਚੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸੁਆਦ ਦੀਆਂ ਮੁਕੁਲਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਫਾਸਟ ਫੂਡ ਨੇ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਖਾਣੇ ਅਤੇ ਰਾਤ ਦੇ ਖਾਣੇ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਪੈਕੇਟ-ਅਧਾਰਤ ਚਿਪਸ, ਕੁਰਕੁਰੇ ਅਤੇ ਬਿਸਕੁਟਾਂ ਨੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਗਈ ਖੰਡ ਅਤੇ ਨਮਕ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਮੋਟੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।

ਘੱਟ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ:

ਪਹਿਲਾਂ, ਖੇਡ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਇਹ ਜਗ੍ਹਾ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੈਜੇਟਸ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਨੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੇਡ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਚਰਬੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਵਧਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ।

ਹਾਰਮੋਨਲ ਬਦਲਾਅ:

ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਸ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 20 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਾਰਮੋਨ ਵਧੇਰੇ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਵਧਣ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੈ।

ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ:

ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਝਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਉਦਾਸੀ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੇਟ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਮੋਟਾਪਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਮੋਟਾਪੇ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਇਆ ਜਾਵੇ?

ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਨੂੰ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ-

• ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਸਿਖਾਓ।


• ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੈਜੇਟਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਖੇਡ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੋ।


• ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਫਾਈਬਰ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਭੋਜਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਓ।


• ਟੀਵੀ ਜਾਂ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਖਾਣ ਦੀ ਆਦਤ ਨਾ ਪਾਓ।


• ਹਰ ਰੋਜ਼ 7 ਤੋਂ 8 ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੀ ਚੰਗੀ ਆਦਤ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।


• ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਲਈ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੋ।


• ਹਰ ਰੋਜ਼ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 7 ਘੰਟੇ ਦੀ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਲੈਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾਓ।