ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : ਮਹਾਂਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਗਰਮੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੱਖੀਆਂ, ਮੱਛਰ, ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜੇ, ਸੱਪ ਆਦਿ ਬਾਹਰ ਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੇ ਚੱਲਦੇ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੱਛਰਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਖੁਜਲੀ ਤੋਂ ਲੋਕ ਕਾਫੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਮੱਛਰ ਕੱਟਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਪਿੱਛੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ।

ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਦੱਸ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੱਛਰ ਸਾਨੂੰ ਕੱਟਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਸਾਡੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਾਡੀ ਚਮੜੀ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਦੱਸ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੀ ਚਮੜੀ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਬੈਕਟੀਰੀਆ, ਵਾਇਰਸ ਵਰਗੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਾਹਰੀ ਖ਼ਤਰੇ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜਦੋਂ ਮੱਛਰ ਸਾਨੂੰ ਕੱਟਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਮੱਛਰ ਦੀ ਲਾਰ ਸਾਡੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਪਛਾਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਸਾਡੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੱਛਰ ਸਾਨੂੰ ਕੱਟਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਮੱਛਰ ਕੱਟਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਕੈਮੀਕਲ ਹਿਸਟਾਮਾਈਨ (Histamine) ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ 'ਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਜਾਣੋ ਕਿਉਂ ਕੱਟਦੇ ਹਨ ਮੱਛਰ ?

ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,ਇਸ ਦਾ ਇਹੀ ਕਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮੱਛਰ ਵੀ ਇਨਸਾਨਾ ਦਾ ਖੂਨ ਪੀਣ ਲਈ ਕੱਟਦੇ ਹਨ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਖੂਨ 'ਚ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਮਾਦਾ ਮੱਛਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਜਨਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅੰਡੇ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਸਿਰਫ ਮਾਦਾ ਮੱਛਰ ਹੀ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਦੀਆਂ ਹਨ।

ਜਾਣੋ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਹਿਸਟਾਮਾਈਨ?

ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਹਿਸਟਾਮਾਈਨ ਸਟਿੰਗ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਲਹੂ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਖਾਰਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,ਅਤੇ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਚਮੜੀ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਚਿੱਟੇ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੋਗਾਣੂ, ਰੋਗਾਣੂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।

(ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਰਾਓ)