ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੰਮ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਲੈਪਟਾਪ ਰਾਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਕੂਲ-ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਦਫ਼ਤਰ ਅਤੇ ਘਰਾਂ ਤੱਕ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਜਲਦੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।

ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਡਿਜੀਟਲ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਲੈਪਟਾਪ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਕਾਰਨ ਤੁਸੀਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪੈ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਲੈਪਟਾਪ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਰੱਖਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਉਹ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਹਟਾਉਣਾ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਵਿਕਲਪ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। 

ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਦੇ ਵੀ ਮੋਬਾਈਲ ਜਾਂ ਲੈਪਟਾਪ ਵਿੱਚ ਨਾ ਰੱਖੋ:-

1. ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਡੈਬਿਟ-ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਨੰਬਰ ਅਤੇ ਪਿੰਨ, ਨੈੱਟ ਬੈਂਕਿੰਗ ਆਈਡੀ ਅਤੇ ਪਾਸਵਰਡ ਆਦਿ ਲਿਖਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਹਟਾ ਦਿਓ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਲੈਪਟਾਪ ਜਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਹੈਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮੁਸੀਬਤ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ।

2. ਕਦੇ ਵੀ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਵੀ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਪਣਾ ਨਾਮ, ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ, ਜਨਮ ਮਿਤੀ, ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਪਤਾ ਆਦਿ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਜਾਂ ਲੈਪਟਾਪ ਵਿੱਚ ਨਾ ਰੱਖੋ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਲੈਪਟਾਪ ਹੈਕ ਹੋਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਫਰਜ਼ੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਗਲਤ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹਾ ਕਦੇ ਨਾ ਕਰੋ।

3. ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਔਨਲਾਈਨ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਦੂਜੀਆਂ ਐਪਾਂ ਜਾਂ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕਾਰਡ ਅਤੇ ਪਿੰਨ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਦੁਬਾਰਾ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਰਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

4. ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਵੋਗੇ? ਜਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਦੀ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਈਮੇਲ 'ਤੇ ਆਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਲੈਪਟਾਪ ਵਿੱਚ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸਨੂੰ ਡਿਲੀਟ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਕਰੋ, ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿਓ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਤੋੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।