ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕ ਹਨ ਜੋ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਵਾਤਾਵਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਈਆਰਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰੋਹਿਤ ਮਹਿਰਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨਾਮ ਹੈ, ਜੋ ਹੁਣ ਤੱਕ 10 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ 11 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੂਟੇ ਲਗਾ ਕੇ 250 ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਜੰਗਲ ਤਿਆਰ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਹ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਟੀਮ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਮਿਸ ਕਾਲ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋ ਫਲਦਾਰ ਦਰੱਖਤ ਲਗਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ਮੋਬਾਈਲ ਹਸਪਤਾਲ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬਿਮਾਰ ਰੁੱਖਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੰਡੀਆ ਟਾਈਮਜ਼ ਹਿੰਦੀ ਨੇ ਰੋਹਿਤ ਮਹਿਰਾ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਿਆ:

ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਦੇ ਵਧੀਕ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਵਜੋਂ ਤਾਇਨਾਤ ਰੋਹਿਤ ਮਹਿਰਾ ਦਾ ਜਨਮ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਡੀਏਵੀ ਕਾਲਜ ਹੱਥੀ ਗੇਟ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਈਆਰਐਸ ਬਣ ਕੇ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਰੋਹਿਤ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਹਰਿਆਲੀ ਪਸੰਦ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਉਹ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ ਕਿ ਬਚਪਨ ਦਾ ਇਹ ਸ਼ੌਕ ਕਦੋਂ ਜਨੂੰਨ ਵਿਚ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਇਹ ਉਸਦੀ ਪਛਾਣ ਹੈ।

11 ਲੱਖ ਬੂਟੇ ਲਗਾ ਕੇ 250 ਜੰਗਲ ਬਣਾਏ

ਰੋਹਿਤ ਮਹਿਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੁਧਿਆਣਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਵਰਟੀਕਲ ਗਾਰਡਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਪਿੱਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। ਸਾਲ 2004 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਰੋਹਿਤ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਬੂਟੇ ਲਗਾਏ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਬਟਾਲਾ, ਸੰਗਰੂਰ, ਧਿਆਨਪੁਰ, ਸੂਰਤ, ਬੜੌਦਾ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਜਲੰਧਰ ਆਦਿ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਜੰਗਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।

ਪਿਛਲੇ 18 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 11 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੂਟੇ ਲਗਾ ਕੇ 250 ਦੇ ਕਰੀਬ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਜੰਗਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਟੀਚਾ 1000 ਜੰਗਲ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰੋਹਿਤ ਦੀ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਬੱਚੇ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਅ ਰਹੇ ਹਨ। ਰੋਹਿਤ ਦਾ ਕੰਮ ਕਿੰਨਾ ਵੱਖਰਾ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਉਸ ਨੂੰ ‘ਫੋਰੈਸਟ ਫੈਨ’ ਅਤੇ ‘ਗਰੀਨ ਮੈਨ’ ਕਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ।

ਰੋਹਿਤ ਮਹਿਰਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2020 ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰ ਰੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ‘ਪੁਸ਼ਪਾ ਟ੍ਰੀ ਐਂਡ ਪਲਾਂਟ ਹਸਪਤਾਲ ਅਤੇ ਡਿਸਪੈਂਸਰੀ’ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਜੰਗਲਾਤ ਮਾਹਿਰ, ਟ੍ਰੀ ਸਰਜਨ ਅਤੇ ਵਾਲੰਟੀਅਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਮਦਦ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਰੋਹਿਤ ਮਹਿਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਸਾਡੀ ਹੈਲਪਲਾਈਨ ‘ਤੇ ਕਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 33 ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਮੁਫਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਐਂਬੂਲੈਂਸ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਉਪਕਰਣ, ਪੋਰਟੇਬਲ ਪੌੜੀਆਂ, ਪੌਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਖਾਦ ਆਦਿ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਬਿਮਾਰ ਰੁੱਖ ਦਾ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਅਸੀਂ 12 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ।

ਰੋਹਿਤ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ”ਸਾਡੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾ ਕੰਮ ਸਥਾਨਕ ਖੇਤਰ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਤੋਂ ਔਸਤਨ 20-30 ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੌਦਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਪੈਰਿਸ ਦੇ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਾਲ ਆਈ ਜੋ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਵਰਗਾ ਹਸਪਤਾਲ ਹੋਵੇ। ਸਾਡੇ ਲਈ ਉੱਥੇ ਜਾਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਔਨਲਾਈਨ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।

ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਰੋਹਿਤ ‘ਮੋਬਾਈਲ ਟ੍ਰੀ ਏਟੀਐੱਮ’ ਸਰਵਿਸ ਵੀ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਦੇ ਲੋਕ ਸਿਰਫ ਇਕ ਮਿਸ ਕਾਲ ‘ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੁਫਤ ‘ਚ ਦੋ ਫਲਦਾਰ ਬੂਟੇ ਲਗਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ। ਰੋਹਿਤ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਫ਼ੋਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦੋ ਫਲਦਾਰ ਦਰੱਖਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ।