'ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ ਜੈ' ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਕਰੀਬ 150 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ਮੌਕੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨਾਅਰੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜ੍ਹਿਆ, ਜੋ ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ ਭਰਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 76 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਾਟ ਨੂੰ ਬੁਲੰਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਇਸ ਲੰਬੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਨਾਅਰਿਆਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਧਾਗੇ ਵਿੱਚ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆਂ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਉਹ ਨਾਅਰੇ ਅੱਜ ਵੀ ਗੂੰਜਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਨਾਅਰਿਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ।

1. ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ ਜੈ

ਕਿਸਨੇ ਦਿੱਤਾ: ਕਿਰਨ ਚੰਦਰ ਬੰਧੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਨਾਟਕ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਨਾਅਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਰਤੋਂ: ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1873 ਵਿੱਚ ਨਾਟਕ ਮੰਚਨ ਦੌਰਾਨ ਵਰਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

2. ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ

ਕਿਸਨੇ ਦਿੱਤਾ: ਬੰਕਿਮ ਚੰਦਰ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਵਲ ਆਨੰਦ ਮੱਠ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 1882 ਵਿੱਚ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ: ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਨੇ ਸਾਲ 1896 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੀਤ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਮੁੱਖ ਨਾਅਰਾ ਹੈ।

3. ਜੈ ਹਿੰਦ

ਕਿਸਨੇ ਦਿੱਤਾ: ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫੌਜ ਦੇ ਮੇਜਰ ਆਬਿਦ ਹਸਨ ਸਫਰਾਨੀ
ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ: ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦ ਫੌਜ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਮਾਟੋ ਬਣਾਇਆ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਫੌਜ ਵਿਚ ਵੀ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਨਾਅਰਾ ਬਣ ਗਿਆ।

4. ਜੈ ਜਵਾਨ, ਜੈ ਕਿਸਾਨ

ਕਿਸਨੇ ਦਿੱਤਾ: ਲਾਲ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਰਤਿਆ: ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜੀ ਨੇ ਸਾਲ 1965 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨ ਸਭਾ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਇਹ ਨਾਅਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪਾਈ ਨੇ ਪੋਖਰਣ ਧਮਾਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੈ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ।

5. ਸਤਯਮੇਵ ਜਯਤੇ

ਵੱਲੋਂ: ਮੁੰਡਕਾ ਉਪਨਿਸ਼ਦ
ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ: ਪੰਡਿਤ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਮਾਲਵੀਆ ਨੇ ਇਸਨੂੰ 1918 ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ; ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਾਟੋ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ।

6. ਇਨਕਲਾਬ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ

ਕਿਸਨੇ ਦਿੱਤਾ: ਮੌਲਾਨਾ ਹਸਰਤ ਮੋਹਾਨੀ
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਰਤਿਆ: 1929 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਧਮਾਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਹ ਨਾਅਰਾ ਵਰਤਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਹਰ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਗੂ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

7. ਕਰੋ ਜਾਂ ਮਰੋ

ਕਿਸਨੇ ਦਿੱਤਾ: ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ
ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ: ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਾਲ 1942 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

8. ਕੁੱਲ ਇਨਕਲਾਬ ਹੁਣ ਨਾਅਰਾ ਹੈ...

ਕਿਸਨੇ ਦਿੱਤਾ: ਜੈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨਰਾਇਣ

ਕਦੋਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ: 70 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਜੈਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨਰਾਇਣ ਨੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨਾਅਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

9. ਸਰਫਰੋਸ਼ੀ ਦੀ ਖਾਹਿਸ਼ ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਕਾਤਲ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੀ ਤਾਕਤ ਹੈ...

ਰਾਮ ਪ੍ਰਸਾਦ ਬਿਸਮਿਲ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਾ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਇਆ। ਪਰ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ "ਸਰਫਰੋਸ਼ੀ ਕੀ ਤਮੰਨਾ" ਬਿਹਾਰ, ਪਟਨਾ ਦੇ ਇੱਕ ਉਰਦੂ ਕਵੀ ਬਿਸਮਿਲ ਅਜ਼ੀਮਾਬਾਦੀ ਦੁਆਰਾ 1921 ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ।

10. ਯੇ ਦਿਲ ਮਾਂਗੇ ਮੋਰ

ਇਹ ਕੋਈ ਸਿਆਸੀ ਨਾਅਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਗੋਂ ਪੈਪਸੀ ਐਡ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲਾਈਨ ਸੀ। ਸ਼ਾਇਰ ਵਿਕਰਮ ਬੱਤਰਾ ਨੇ ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਲੜਦਿਆਂ ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਇਆ। 2014 ਦੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ।