The Summer News
×
Monday, 29 April 2024

ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਸਿਰਫ਼ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਹੀ ਕਿਉਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?

ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਨਾਲੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮਾਣ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ 'ਚ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦੇ ਕੇ ਇਸ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਤਾਮਿਲ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹੋਰ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ।


ਇਸੇ ਲਈ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਪੰਜੇ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਇਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਬਹੁਤਾ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਮ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਮਨਜ਼ੂਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। 6 ਦਸੰਬਰ 1946 ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਵਿਧਾਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਚਿਦਾਨੰਦ ਸਿਨਹਾ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਿਮ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਭੀਮ ਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ ਸੰਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਡਰਾਫਟ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਸਨ।


ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਵਰਨਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਆਯਾਮੀ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਹਰ ਵਰਗ, ਹਰ ਧਰਮ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤਿਉਹਾਰ ਅਤੇ ਬੋਲੀ ਬੋਲਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ… ਪਰ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋਰ ਡੂੰਘੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਆਪਕ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਿੰਦੀ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 14 ਸਤੰਬਰ 1949 ਨੂੰ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਹਿੰਦੀ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ।


ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਦਿਨ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸੇ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਵਰਣਨਯੋਗ ਹੈ ਕਿ 1949 ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1950, 1951 ਅਤੇ 1952 ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਨਹੀਂ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਪਹਿਲਾ ਹਿੰਦੀ ਦਿਵਸ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ 1953 ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।


ਜਦੋਂ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ, ਅੱਜ ਵੀ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਦਰਜਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਹਿੰਦੀ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਪਰ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਦਰਜੇ ਤੋਂ ਵਾਂਝੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅਤਾ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਘਟਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

Story You May Like